Paczyński Jakub h. Ogończyk (zm. po 1566), dziekan kujawski, sekretarz królewski, kanclerz Izabeli Zapolyi. Pochodził ze średnioszlacheckiej rodziny osiadłej w Paczynie (Pacynie) w ziemi gostyńskiej. Był synem Dobiesława (zm. 1521), pisarza ziemskiego gostyńskiego, i Olechny. W r. 1531 był w Krakowie i wraz z ks. Wojciechem Kijowskim, sekretarzem królewskim, i Stanisławem Kościeleckim, kaszt. łęczyckim, przyjął do herbu Ogończyk mieszczan lubelskich Stefanków. W l. 1534–5 był pisarzem i zaufanym sługą Piotra Tomickiego, bpa krakowskiego i podkanclerzego kor. Z jego ustnymi zleceniami jeździł nawet do króla na Litwę. W drugiej połowie lat trzydziestych został kanonikiem włocławskim, a w r. 1540 prepozytem kruszwickim. W latach czterdziestych i pięćdziesiątych był bardzo aktywny jako członek kapituły włocławskiej, rokując w jej imieniu z biskupami, wyjeżdżając do Krakowa, Piotrkowa czy Wilna. Od r. 1554 występuje jako dziekan kujawski (włocławski), a w r. 1558 został wybrany na ekonoma dóbr biskupstwa włocławskiego. Już w r. 1546 wszedł P. w służbę nowo mianowanego bpa włocławskiego Andrzeja Zebrzydowskiego i stał się jego «intimus domesticus». W l. 1549–61 wspominany jest też jako sekretarz króla Zygmunta Augusta. Kiedy wiosną 1549 Zebrzydowski wyjechał jako poseł polski do przebywającej w Siedmiogrodzie królowej węgierskiej Izabeli Jagiellonki-Zapolyi, P. towarzyszył mu i był wysyłany przez rezydującego w Alba Iulia posła do współrządzącego faktycznie Siedmiogrodem bpa Waradynu Jerzego Utiešenovicia Martinuzziego oraz do szlachty zebranej na sejmie w Marosvásárhely (Tîrgu Mureş). Po maju 1549 przeszedł do służb królowej Izabeli i stał się jej kanclerzem. W sierpniu t. r. posłował z ramienia królowej na sejm nacji saskiej w Sybinie (Nagyszeben, Hermannstadt, Sibiu). W lutym 1550 i ponownie na przełomie 1550/1 r. przebywał jako poseł Izabeli w Polsce. Kariera siedmiogrodzka P-ego nie była jednak długotrwała. Już w lutym 1550 sejm siedmiogrodzki w Koloszwarze (Cluj) żądał od królowej, by kanclerzem został ktoś, «qui et linguam nostram intelligat et iura Regni libertatemque nostram optime calleat». Z początkiem lat pięćdziesiątych P. przeszedł więc ponownie w służbę Zebrzydowskiego i jeszcze tylko jesienią 1551 występował jako sekretarz królowej węgierskiej, ale nie towarzyszył Izabeli zapewne w okresie jej wygnania w Polsce (1551–6). W l. 1552–4 był kanclerzem Zebrzydowskiego jako biskupa krakowskiego. Dn. 2 IX 1552 został przezeń prezentowany do kapituły katedralnej krakowskiej na stanowisko archidiakona zawichojskiego jako «familiaris» biskupa i ksiądz. Będąc członkiem kapituły krakowskiej i archidiakonem zawichojsko-sandomierskim nie odznaczył się jednak żadną działalnością i w kilka lat po śmierci Zebrzydowskiego (1560) kapituła 15 XI 1566 odebrała P-emu «ob negligentiam» archidiakonię.
Niesiecki, Uruski; Łętowski, Katalog bpów krak., Wiśniewski J., Katalog prałatów i kanoników sandomierskich od 1186–1926 r., Radom 1926; – Veress E., Izabella királyné 1519–1559, Budapest 1902 s. 288, 292, 322; – Acta Hist. I, IV, IX, XIII, 281, 302, 314, 330, 331, 336–8, 342–4; Acta Tom., VII 201 (prawidłowa data 1535), XVI, XVII; Matricularum summ., IV; Mon. Pol. Hist., V 902; Monumenta comitialia Regni Transylvaniae, Budapest 1876 I 304; Uchańsciana, I, II, V; – Arch. Kapit. w Kr. Acta actorum, t. 5 k. 65, 134, t. 6, k. 80.
Wacław Urban